Oleh Datuk Dr Wan
Ahmad Fauzi Wan Husain
Perlembagaan Persekutuan ialah undang-undang tertinggi
Persekutuan yang menjelaskan konsep kedaulatan dan prinsip perlembagaan sebuah
Persekutuan yang terdiri daripada negeri berdaulat.
Ketinggian perlembagaan seperti yang diperuntukkan
oleh Perkara 4(1) tidak bermaksud bahawa buku Perlembagaan Persekutuan itu
lebih agung daripada konsep kedaulatannya.
Konsep kedaulatan itu kerangka undang-undang yang
menentukan keabsahan sesuatu undang-undang. Ia dinamakan juga sebagai
kedaulatan undang-undang atau 'rule of law'.
Justeru, melalui peruntukan Perlembagaan Persekutuan,
konsep kedaulatan negara kita ditetapkan.
Perkara 181(1) Perlembagaan Persekutuan menjelaskan
bahawa kedaulatan Persekutuan itu terletak pada Raja-Raja Melayu sebagaimana
yang sedia ada dan dinikmati sehingga kini adalah tetap dan tidak terjejas,
tertakluk kepada peruntukan Perlembagaan.
Konsep Kedaulatan Raja-Raja Melayu dinyatakan oleh
Perjanjian Negeri 1948 adalah seperti yang dimiliki oleh Raja-Raja Melayu pada
1 Disember 1941 yang terakam dalam Laporan Suruhanjaya Reid.
Dalam pada itu, Laporan Penggubalan Perlembagaan 1946
menjelaskan bahawa kedaulatan Raja-Raja Melayu itu hendaklah menurut adat
Melayu.
Kedaulatan di atas adalah berfahaman continuum yang
meletakkan bahawa prinsip kedaulatan undang-undang negara kita itu hendaklah
'patuh syariah'.
'Continuum' adalah sesuatu yang dianggap sebagai satu
keseluruhan, struktur atau siri yang berterusan yang tidak harus dipisahkan.
Ringkasnya, kedaulatan negara kita adalah berkonsepkan
Raja-Raja Melayu bersendikan adat Melayu dan bersumberkan ajaran Islam.
Huraiannya boleh didapati dalam buku 'Kedaulatan
Raja-Raja Melayu: Jurisprudens, Governan & Prinsip Perlembagaan (2018).
Adat Melayu
Perlembagaan Persekutuan menetapkan bagaimana konsep
kedaulatan Raja-Raja Melayu bersendikan adat Melayu bersumberkan ajaran Islam
itu dilaksanakan dalam kerangka undang-undang watan.
Ia dijelaskan melalui Perkara 39 Perlembagaan
Persekutuan, iaitu prinsip kuasa eksekutif Persekutuan.
Prinsip bersumberkan ajaran Islam selaras dengan
kedaulatan Raja-Raja Melayu inilah yang perlu ditegakkan oleh pelaksana fungsi
kuasa eksekutif.
Konsep dan prinsip kedaulatan Raja-Raja Melayu ialah
satu peruntukan yang tidak boleh dipinda, bukan sahaja ia tertakluk pada
Perkara 38(4) bahkan akidah Raja-Raja Melayu itu sendiri.
Secara spesifik, Perkara 38(4) berbunyi "Tiada
apa-apa undang-undang yang menyentuh secara langsung keistimewaan, kedudukan,
kemuliaan atau kebesaran Raja-Raja boleh diluluskan dengan tiada persetujuan
Majlis Raja-Raja."
Perkara-perkara lain yang tidak boleh dipinda tanpa
perkenan Majlis Raja-Raja dinyatakan dalam Perkara 159(5) Perlembagaan
Persekutuan seperti berikut:
- Raja-Raja sebagai ketua agama Islam (Perkara 3(2), (5)
- Kedudukan dan fungsi Majlis Raja-Raja termasuk Perkara 38
- Persempadanan semula wilayah negeri-negeri (Perkara 2)
- Perkara 10(4) berhubung dengan kuasa Parlimen untuk mengadakan sekatan demi kepentingan ketenteraman awam; melarang perbuatan mempersoalkan apa-apa perkara, hak, taraf, kedudukan, keistimewaan, kedaulatan atau hak kedaulatan yang ditetapkan atau diperlindung oleh peruntukan berkenaan kewarganegaraan, bahasa Melayu, hak istimewa orang Melayu dan Bumiputera serta kepentingan sah kaum lain dan kedaulatan Raja-Raja Melayu serta prerogatif Pembesar Memerintah Negeri Sembilan
- Kewarganegaraan
- Pengecualian imuniti ahli Parlimen
- Keutamaan Raja dan Yang di-Pertua Negeri
- Jaminan Persekutuan terhadap hak perlembagaan, keistimewaan dan pewarisan Raja dalam Perlembagaan Negeri
- Pengecualian imuniti Ahli Dewan Undangan Negeri
- Bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan
- Hak keistimewaan orang Melayu dan Bumiputera serta kepentingan sah kaum lain menurut Perlembagaan Persekutuan
- Perkara 159(5) itu sendiri
Pertahan Perlembagaan
Selain di atas, Perkara 161E Perlembagaan Persekutuan
juga menetapkan pindaan yang memerlukan persetujuan Yang di-Pertua Negeri Sabah
atau Sarawak.
Oleh demikian, amatlah penting dan mustahak, setiap
rakyat faham dan memelihara setiap peruntukan di atas.
Tanggungjawab yang sama dipikul oleh setiap Ahli
Parlimen, apatah lagi mereka disyaratkan untuk mengikrarkan sumpah jawatan.
Sumpah jawatan di atas menuntut setiap Ahli Dewan
Negara untuk memelihara, melindungi serta mempertahankan Perlembagaan
Persekutuan.
Lantaran itu, saya menyeru setiap warga Malaysia untuk
memelihara kedaulatan Malaysia bersendikan adat Melayu dan bersumberkan ajaran
Islam yang melestarikan jati diri watan tanah air seperti berikut:
- Islam sebagai undang-undang watan bagi Persekutuan
- Kesetiaan kepada kedaulatan Raja-Raja Melayu
- Bahasa Melayu dan tulisan Jawi
- Nilai murni adat Melayu di Semenanjung Tanah Melayu serta adat anak negeri bagi Sabah dan Sarawak
- Hak istimewa orang Melayu dan Bumiputera sebagai bangsa asal serta kepentingan sah kaum lain
- Hak untuk mengamalkan ajaran agama masing-masing dengan aman.
Jati diri di atas perlu dibaca bersama dengan
peruntukan yang ada dalam Perlembagaan Persekutuan dan Perlembagaan di setiap
negeri dalam Malaysia.
Demi perpaduan nasional dalam kalangan rakyat
berbilang agama, kaum dan keturunan, setiap rakyat perlu menjunjung jati diri
watan tanah air serta peruntukan Perkara 38(4) dan Perkara 159 seperti di atas,
di samping peruntukan Perlembagaan yang ada.
Atas premis di atas, insya-Allah kita mampu untuk
wujudkan 'bangsa' Malaysia yang bersatu padu dan harmoni.
Penulis adalah Pemegang PhD Undang-Undang Perlembagaan
(Konsep Kedaulatan Raja-Raja) UKM, Penasihat Gabungan MI'RAJ
