Tanggal
3 Mac ini, genap 92 tahun runtuhnya empayar terakhir Islam yang pernah
menguasai sebahagian besar benua Asia, Eropah dan Afrika Utara.
Sebahagian
besar wilayah takluk Empayar Islam Uthmaniyyah yang bertapak di Turki itu terletak
di Asia Barat termasuklah Palestin, Israel, Kuwait, Iraq, Lebanon, Jordan,
Syria dan Iran.
Empayar
Islam Uthmaniyyah juga pernah menjajah beberapa negara Eropah dan Afrika Utara
termasuklah Greece, Hungary, Albania, Armenia, Bosnia-Herzegovina, Bulgaria,
Serbia, Kosovo, Arzebaijan, Croatia, Tunisia, Libya, Mesir, Algeria serta
beberapa negara lain.
Bertahan
selama lebih 600 tahun, empayar itu bagaimanapun akhirnya runtuh disebabkan
pelbagai faktor termasuk isu dalaman sehingga menyebabkan anasir luar mudah
menerobos dan menghancurkan kegemilangan kerajaan Islam tersebut secara
perlahan-lahan.
Kerajaan
Uthmaniyyah merupakan kerajaan Islam terakhir yang mengamalkan sistem
pemerintahan khalifah selepas kerajaan Umayyah (661 hingga 750 Masihi) dan
kerajaan Abasiyyah (752-1258).
Diasaskan
oleh Uthman Ertugrul atau dikenali sebagai Osman Ghazi dan Uthman I sekitar
tahun 1299, empayar itu melalui beberapa era iaitu penubuhan, perluasan,
kekuasaan dan kejatuhan iaitu antara 1683 hingga 1908 sehinggalah zaman
pemerintahan khalifah terakhir Abdul Majid II yang berakhir pada 1924.
Selain
kejayaan menawan beberapa wilayah menerusi Perang Kosovo dan Perang Salib,
kemuncak kejayaan Uthmaniyyah ialah kejayaan menawan Constantinople atau
Istanbul di bawah pimpinan Sultan Muhammad ke-II atau Sultan Al-Fateh.
Bagaimanapun,
‘langit tidak selalu cerah’ dan itulah yang berlaku selepas Perang Vienna 1683
yang menyaksikan kekuatan Empayar Uthmaniyyah semakin mengecil dan satu persatu
wilayahnya jatuh ke tangan kuasa barat termasuk Britain, Perancis dan Rusia.
Pada
masa yang sama, banyak wilayah lain turut bangkit atas semangat nasionalisme
menuntut pembebasan daripada kekuasaan Uthmaniyyah termasuk beberapa negara
Arab yang ketika itu dimomokkan dengan sentimen menentang ketuanan khalifah
yang berbangsa Turki.
Faktor-faktor
dalaman seperti perebutan kuasa, pergolakan politik, rasuah, hutang dan
kemewahan melampau turut menyumbang kepada kejatuhan empayar itu sehingga
muncul satu persatu kuasa yang cuba menjatuhkan mereka.
Faktor
lain termasuklah keterlibatan Uthmaniyyah dalam Perang Dunia Pertama dan Perang
Rusia-Turki sehingga menyebabkan pemimpin empayar Islam itu ketika itu digelar
‘The Sick People of Europe’.
Kemudian,
muncul pula gerakan baharu yang menyebarkan idea-idea pemodenan dalam
masyarakat Turki yang diterajui oleh beberapa tokoh terkenal termasuk seorang
pegawai tentera Uthmaniyyah yang juga pengasas Republik Turki moden sekarang
iaitu Mustafa Kamal Atarturk.
Mustafa
Kamal yang mengepalai sebuah gerakan dikenali The Young Turks dikatakan cuba
mengurangkan kuasa Sultan dengan menubuhkan Parlimen dalam usaha menjadikan
Turki sebuah negara sekular serta membuat beberapa perubahan radikal terhadap
polisi negara itu mengikut acuan Barat.
Justeru,
tidak hairanlah sekiranya Turki masih lagi menganggap mereka sebagai negara
yang berkuasa walaupun hakikatnya tidak - apabila hasrat mereka untuk menyertai
Kesatuan Eropah (EU) masih belum diterima sehingga kini.
Dalam
situasi hari ini pula, boleh dikatakan sebahagian besar daripada negara yang
pernah berada di bawah pemerintahan Uthmaniyyah di Asia Barat kini masih
bergolak.
Konflik
antara Israel dan Palestin telah lama berlarutan hingga menyebabkan beratus
ribu nyawa melayang, manakala negara-negara lain seperti Iraq, Libya dan Mesir
pula berdepan penentangan rakyatnya sendiri hingga mendorong campur tangan
kuasa luar terutamanya Amerika Syarikat (AS) yang mengintai peluang ‘untuk
menangguk di air keruh’.
Negara
seperti Greece pula berdepan kemelesetan ekonomi yang teruk ekoran krisis
hutang yang sangat tinggi, manakala beberapa siri keganasan masih mewarnai
Turki dan perang saudara meletus di Syria sehingga menyebabkan ratusan ribu
orang awam terkorban.
Kejatuhan
kerajaan Uthmaniyyah membuka laluan kepada kemunculan kuasa baru di rantau Asia
Barat seperti Iraq di bawah Saddam Hussein dan Libya di bawah Muammar Gaddafi
serta Mesir di bawah Hosni Mubarak dan Syria, namun, kekuasaan semua negara
Arab itu berakhir selepas AS menyerang Iraq membawa kepada kejatuhan Saddam
Hussein dan kematian Muammar Gaddafi selepas campur tangan barat di Libya dan
perang saudara di Syria.
Kini
wujud vacuum di Asia Barat dan Turki mula menunjukkan pengaruhnya untuk bangkit
semula sebagai satu kuasa di Asia Barat dan begitu juga dengan Arab Saudi dan
Iran.
