Oleh Siti Haliza
Yusop
KUALA
LUMPUR: Di sebalik fakta sejarah yang mencatatkan serangan Portugis meruntuhkan
Kesultanan Melayu Melaka, ia tetap tidak menghalang institusi kesultanan itu
daripada terus membawa pengaruh besar dan tersendiri dalam sistem bernegara dan
berkerajaan pada masa kini.
Pro
Canselor Kolej Universiti Islam Melaka (KUIM), Prof Emeritus Datuk Wira Dr Mohd
Yusoff Hashim, berkata tragedi pelanggaran Portugis pada 1511 menyebabkan
kesultanan itu ketika pemerintahan Sultan Mahmud I berpindah ke Johor Lama
untuk memulakan pemerintahan empayar Johor dan kemudian ke Johor-Riau.
Mohd
Yusoff berkata, kemangkatan Sultan Mahmud II pada 1699 dan pengaruh politik
Bugis serta Minangkabau menyebabkan Empayar Johor berdepan kegawatan sekitar
1720-an, menyebabkan muncul beberapa kesultanan baharu di Tanah Melayu.
Teruskan
kelangsungan Johor-Riau
"Kemunculan
ini sama ada bagi meneruskan kelangsungan Empayar Johor-Riau atau yang pernah
menjadi jajahan takluknya seperti Pahang, Terengganu, Selangor, Negeri Sembilan
dan Perlis.
"Dari
segi geopolitik, kuasa ini berselerak, tetapi sistem bernegara dan berkerajaan
yang berteraskan kesultanan masih diteruskan. Induk kepada sistem ini ialah
institusi Raja-Raja Melayu yang diwarisi berteraskan tradisi Melaka dan Johor
Lama," katanya kepada Sastera & Budaya di Universiti Malaya (UM) di
sini.
Mohd
Yusoff berkata, hal itu disorot melalui Sejarah Melayu Versi Siak yang
diselenggaranya yang menganalisis Kesultanan Melayu Melaka sepanjang abad ke-15
dan 16 dari pelbagai bidang terpilih termasuk institusi Raja dan kesultanan,
politik serta sistem dan hala cara bernegara.
Dekati
pengaruh Kesultanan Melayu Melaka
Naskhah
terbitan KUIM itu turut mendekati pengaruh Kesultanan Melayu Melaka sehingga ke
hari ini yang didekati melalui kaedah kesinambungan, perubahan sejarah dan
transformasi budaya serta politik peringkat negeri dan nasional.
"Ia
juga membicarakan peranan institusi kesultanan sebagai induk kepada budaya
politik, pelaksanaan kuasa dan wibawa, sistem serta susun atur pemerintahan dan
pentadbiran kerajaan yang dipancarkan dalam teks Hukum Kanun Melaka dan
Undang-Undang Laut Melaka," katanya.
Menurut
Mohd Yusoff, teks undang-undang ini terkesan ke atas kerajaan dan kesultanan
Melayu selepas era Melaka malahan ia terpancar hingga ke hari ini di dalam
Perlembagaan dan Undang-Undang Tubuh beberapa buah negeri beraja di
Semenanjung," katanya.
"Kedua-dua
teks ini juga memberi gambaran mengenai aktiviti ekonomi Melaka sebagai
entrepot dan emporium antarabangsa," katanya.
